(Sturnus vulgaris)

Szpak jest licznym lub bardzo licznym gatunkiem lęgowym.
Jeszcze w drugiej połowie 19. wieku szpak był u nas ptakiem niezbyt licznym, przeważnie ograniczonym w swym występowaniu do zadrzewień śródpolnych i obrzeży lasów. Unikał osiedli ludzkich nie gnieżdżąc się w szczelinach budynków ani w skrzynkach lęgowych.
Obecnie w krajobrazie rolniczym i rolniczo-leśnym na niżu jest gatunkiem licznym lub bardzo licznym, a jedynie na obszarach rozległych lasów (zwłaszcza iglastych) lub prawie bezdrzewnych pól nielicznym. Najwyższe zagęszczenia stwierdzono w parkach miejskich.
W Kielcach stwierdzany we wszystkich zbadanych strefach, zarówno parkach jak i osiedlach z niewielką ilością zadrzewień.
Szpak jest mniejszy od kosa, długość ciała: 21-23 cm. Upierzenie ma czarne, mieniące się zielono i fioletowo, w szacie spoczynkowej głowa i tułów są wyraźnie biało perełkowane, dziób żółty, zimą ciemny, ogon dość krótki. W locie spiczaste, trójkątne skrzydła. Pierwotnie musiał to być ptak naturalnych obrzeży lasów wzdłuż dolin rzecznych oraz wokół jezior.
Obecnie najliczniej zasiedla wszystkie zadrzewienia w krajobrazie rolniczym oraz zieleń miejską (ogrody, parki), ale mniej obficie występuje też we wszelkich osiedlach ludzkich. W większych lasach ograniczony jest do ich obrzeży i otoczenia większych polan.
Gniazduje w dziuplach, głównie dzięciolich, otworach w budynkach oraz w skrzynkach lęgowych.
Pokarmu szuka zwykle na ziemi, poruszając się żwawo kołyszącym chodem i w specyficzny sposób penetrując niską roślinność przez rozchylanie źdźbeł trawy otwarciem dzioba.
Żywi się owadami, ślimakami i innymi bezkręgowcami oraz owocami.
Przeloty: II3-IV, IX-XI. W czasie wędrówek bardzo liczny, a lokalnie masowy - jego liczebność na noclegowiskach może dochodzić do setek tysięcy osobników.
Na wschodzie Polski zimuje niezbyt licznie, na zachodzie kraju częściej i obficiej.