Start Kielc i koalicjantów: Ostrowca Świętokrzyskiego, Sandomierza i Starachowic w wyścigu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029 wynika z przekonania o doniosłości dziedzictwa kultury materialnej i niematerialnej miasta, regionu świętokrzyskiego, jego europejskim wymiarze, ale również unikatowych warunków, w których się ono rozwijało, tj. w bliskim kontakcie z przyrodą ożywioną i nieożywioną. Przygotowania do zdobycia tytułu ESK rozpoczęły się blisko rok temu.

- W ciągu ostatnich miesięcy spotykaliśmy się na Małych Kongresach Kultury Kielc i Regionu Świętokrzyskiego. Ich celem była przede wszystkim integracja środowiska kulturalno-artystycznego i aktywizacja pod kątem budowania spójnej polityki kulturalnej miasta i regionu. Dzięki temu powstała szeroka koalicja wielu samorządów. Teraz rozpoczynamy kampanię wizerunkową. Wkrótce, przygotowane logo, będzie zamieszczane na wszystkich stronach internetowych miejskich instytucji oraz na materiałach promujących wydarzenia w kieleckich placówkach kultury – informuje wiceprezydent Kielc Marcin Chłodnicki.

Kampania wizerunkowa będzie prowadzona do czasu złożenia wniosku aplikacyjnego do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. System Identyfikacji Wizualnej będzie dołączany także do materiałów promujących wydarzenia na terenie miast koalicyjnych. W tym momencie wsparcie zadeklarowały Ostrowiec Świętokrzyski, Sandomierz i Starachowice.

Iskra, która pobudzi nową energię

Stworzona przez dr. Wojciecha Domagalskiego identyfikacja wizualna projektu kandydatury Kielc do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2029 stanowi syntezę wartości, aspektów podkreślanych w programie tworzonym na potrzeby wniosku aplikacyjnego.

- Znak jest bardzo minimalistyczny. Zaprojektowałem różne wersje logotypu, pełną i skróconą wersję polskojęzyczną i analogicznie dwie wersje anglojęzyczne – mówi dr Wojciech Domagalski.

W logo wykorzystano perełkę polskiej typografii – Antykwę autorstwa Adama Półtawskiego, jednej z ważniejszych w historii polskiego projektowania graficznego i drukarstwa postaci.  

- Warto zaznaczyć, że Adam Półtawski ostatnie lata swojego życia spędził w Kielcach, współpracując w okresie 1945-1949 z drukarnią Jedność – podkreśla dr Maciej Zdanowicz, prodziekan ds. kształcenia i współpracy z zagranicą Wydziału Sztuki Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, który został koordynatorem projektu.

Koło i wielokąt tworzą formę nawiązującą do idei krzemienia, wzniecającego iskrę, nową energię, ale również głazu gołoborzy Gór Świętokrzyskich. To także podjęcie wątku spuścizny Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, które to dziedzictwo będzie podkreślane we wniosku aplikacyjnym.

- Sygnet znaku zamyka się w subtelnej formie znaku nieskończoności, ale jest również dwukropkiem ukazującym otwartość, zapowiedź prezentacji tego, co już jest i tego co ma dopiero nastąpić – wyjaśnia dr Maciej Zdanowicz.

W projekcie Europejska Stolica Kultury nastąpiło wiele zmian. Kryzys klimatyczny i wojna w Ukrainie spowodowały, że projekty są mocno nakierowane na kwestie społeczno-gospodarcze. Wszystkie imprezy, które będą wchodziły w skład Europejskiej Stolicy Kultury będą musiały być zeroemisyjne.

- Minimalizm i surowość znaku to wreszcie wyraz dążenia do eksponowania tego, co konieczne, bez przesadnej dekoracji, poszukiwania piękna, mądrości w tym co proste, ale również silny akcent ekologizmu, który przyświeca budowie całej oprawy wizerunkowej aplikacji. Ograniczamy zbędne elementy, które mogłyby wpłynąć na podniesienie kosztów produkcji materiałów i na szkodliwość wyemitowanych w ten sposób odpadów – mówi koordynator projektu.

Wizja kandydatury Kielc i miast koalicyjnych

Zakończenie prac nad roboczą wersją wniosku aplikacyjnego Kielc do tytułu ESK 2029 planowane jest na koniec marca. Następnie zostanie on poddany szerokim konsultacjom społecznym.

- Pogłębiający się kryzys klimatyczny, energetyczny, wojna w Ukrainie stawiają przed nami wszystkimi nowe wymagania, m.in. w zakresie traktowania kultury i sztuki jako narzędzi do integracji i aktywizacji, uwrażliwiania i edukowania, w tym również stymulowania rozwoju gospodarczego, powstawania innowacji technologicznych. Poszukiwanie równowagi między przeszłością, teraźniejszością, a śmiałym spoglądaniem w przyszłość z poszanowaniem zasobów przyrodniczych, środowiskowych, ale również budowanie społeczeństwa obywatelskiego, kształtowanie świadomych uczestników i kreatorów życia kulturalno-artystycznego to główne priorytety aplikacji miasta Kielce w staraniach o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029 - informuje dr Maciej Zdanowicz.

To co ma wyróżniać Kielce to różnorodność i bioróżnorodność.

- Chcemy zaznaczyć, że Kielce są nie tylko zielonym miastem, ale też takim, które myśli proekologicznie. Tu świetnie wpisuje się projekt Zielonej Rewitalizacji Zabytkowego Śródmieścia Kielc – zaznacza dr Maciej Zdanowicz.

Wyścig do tytułu ESK już się rozpoczął

W listopadzie ubiegłego roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło nabór wniosków aplikacyjnych. Termin zgłoszeń wyznaczono na 15 września 2023 r.

- 24 stycznia weźmiemy udział w spotkaniu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, na którym będziemy mieli okazję poznać szczegóły regulaminu i całej procedury – informuje wiceprezydent Marcin Chłodnicki.

Na początku marca zorganizowany zostanie kolejny dwudniowy Mały Kongres Kultury Kielc i Regionu Świętokrzyskiego, który będzie miał formę szkolenia. Przedstawiciele Narodowej Agencji Erasmus+ i Programu Europa Kreatywna przekażą wiedzę jak aplikować o środki na poziomie europejskim.

Cały proces ubiegania się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury ma kilka etapów. Pod koniec 2023 roku poznamy kandydatury miast, które przejdą preselekcję na poziomie polskim. Ostateczną decyzję o przyznaniu tytułu ESK podejmie Parlament Europejski w drodze otwartego głosowania.

Program „Europejskich Stolic Kultury” ma na celu ochronę i promowanie bogactwa i różnorodności kultur w Europie. Organizacja wydarzeń związanych z nadaniem wybranemu miastu tytułu Europejskiej Stolicy Kultury w 2029 r. będzie okazją do promocji zwycięskiego miasta na arenie międzynarodowej. Korzyścią będzie także wzrost liczby turystów w roku obchodów, co wpłynie na rozwój sektorów związanych z obsługą ruchu turystycznego, a także przyciągnięcie do miasta inwestorów zagranicznych, którzy przyczyniają się do rozwoju w dziedzinach innych niż kultura i turystyka. Ponadto wydarzenia artystyczne przygotowywane przez miasta organizujące obchody Europejskiej Stolicy Kultury wpływają na wzmocnienie poczucia tożsamości kulturowej społeczności lokalnej.

Miasta, które zostają stolicami, starają się maksymalnie wykorzystać tę okazję i związane z nią fundusze - to po 1,5 mln euro od Unii Europejskiej na rozwinięcie swojej oferty kulturalnej, tak by mogła ona przyciągnąć międzynarodową publiczność.

Dotychczas dwa polskie miasta: Kraków w 2000 r. i Wrocław w 2016 r., zostały wyróżnione tym tytułem.

W 2029 roku Europejskimi Stolicami Kultury będą dwa miasta – jedno z Polski i drugie ze Szwecji.